De zwangere vrouw en haar rechten

Na een eerste onderzoek rond de tweede zwangerschapsmaand krijg je van je gynaecoloog een medisch attest dat je aan je werkgever moet geven. Dat is een heel belangrijk document, omdat het de vermoedelijke bevallingsdatum vermeldt. Aan deze nieuwe situatie zijn f inanciële voordelen verbonden die je worden toegekend door twee verschillende instanties : je ziekenfonds en het kinderbijslagfonds. Vergeet dus niet aangifte van je zwangerschap te doen bij je ziekenfonds, ten laatste tussen de zesde en de vierde week voor de bevalling, om recht te hebben op de uitkering voor je moe derschapsrust. Bij het kinderbijslagfonds kan je aangifte doen vanaf de zesde maand van je zwangerschap, dan kunnen zij je het kraamgeld, vanaf de achtste maand, en het kindergeld, na de geboorte, uitbetalen. Nu je zwanger bent, geniet je ook van bepaalde rechten. Zo ben je bijvoorbeeld beschermd in geval van ontslag (tenzij er sprake is van een zware fout), kan je specifiek verlof nemen, je werktijd inkorten, ...

Kortom, de wetgever heeft een hele reeks maatregelen uitgewerkt om jou en je kindje te beschermen.

Terugbetaling van medische kosten

Als werknemer, ambtenaar of werkloze krijg je van je ziekenfonds een groot deel van je medische, apothekers- en ziekenhuiskosten terugbetaald. Heb je geen beroep, dan heb je recht op terugbetaling op voorwaarde dat je ingeschreven bent bij het ziekenfonds van de persoon van wie je ten laste bent: je echtgenoot, je partner of je ouders.

Moederschapsverlof

Je hebt recht op vijftien weken Ouderschapsverlof Kraamgeld Je hebt recht moederschapsverlof (negentien weken in geval van een meerling). Dit verlof is opgesplitst in voorbevallingsrust en nabevallingsrust.

• De voorbevallingsrust mag niet langer dan zes weken duren (de laatste week voor de bevalling is verplicht). Bij een meerlingzwangerschap heb je recht op acht weken vóór de bevallings- datum, waarvan één week verplicht. Opgelet : ziektedagen die je opneemt tijdens die periode worden gelijkgesteld met voorbevallingsrust.
• De nabevallingsrust duurt verplicht negen weken. Bij een meerlinggeboorte wordt die periode met twee weken verlengd.

Indien het pasgeboren kind in het ziekenhuis moet worden opgenomen

Moet je kindje in de eerste zeven dagen na de geboorte in het ziekenhuis worden opgenomen, dan is een verlenging van de nabevallingsrust mogelijk, met maximaal vierentwintig weken. Om die verlenging te verkrijgen, moet je aan je werk gever en je ziekenfonds een verklaring bezorgen van het ziekenhuis met vermelding van de duur van de ziekenhuisopname. Tijdens die periode kan je een moederschapsuitkering krijgen.

Vaderschapsverlof

Papa’s die in de privésector werken hebben recht op vijftien dagen vaderschapsverlof (twintig dagen vanaf 2023), waarvan drie dagen betaald worden door de werkgever en de andere zeven door het ziekenfonds. Deze verlofdagen moeten opgenomen worden binnen de vier maanden na de geboorte. Je mag deze dagen in één keer opnemen of verspreiden. In de overheidssector hebben vaders recht op vier werkdagen, soms meer in geval van probleemsituaties, bijvoorbeeld wanneer de mama lang in het ziekenhuis moet blijven. Vraag hierover meer informatie aan je werkgever en je ziekenfonds.

Ouderschapsverlof

Het ouderschapsverlof biedt je de mogelijkheid om tijdelijk minder of niet te werken zodat je meer tijd met je kind kunt doorbrengen. Hiervoor moeten wel enkele voorwaarden vervuld zijn:

• je moet twaalf van de vijftien laatste maanden vóór de geboorte met je werkgever verbonden zijn door een arbeidsovereenkomst (in andere gevallen mag de directie zelf beslissen of ze hiervoor toestemming geven),
• je moet dit verlof opnemen in de periode tussen de geboorte van je kind en zijn twaalfde verjaardag.

Je hebt recht op vier maanden voltijds ouderschapsverlof na elkaar of in verschillende delen, deeltijds ouderschapsverlof zonder onderbreking gedurende acht maanden, 1/5 ouderschapsverlof gedurende twintig maanden of 1/10 ouderschapsverlof gedurende 40 maanden. Je moet je werkgever twee tot drie maanden voor je verlof op de hoogte brengen met een aangetekende brief. Ouderschapsverlof is alleen mogelijk voor werknemers in de privésector en bepaalde werknemers in de overheidssector.

Arbeidsbescherming

Zowel in de privé- als in de overheidssector kan je werkgever je niet meer ontslaan vanaf het ogenblik dat hij aan de hand van een doktersattest op de hoogte is gebracht van je zwangerschap. Dat houdt niet noodzakelijk in dat je beschermd bent tegen ontslag dat losstaat van je zwangerschap: ernstige fout, collectief ontslag, bedrijfssluiting, … Je hebt het recht te weigeren om overuren te presteren en mag afwezig zijn voor prenataal onderzoek.

Werkverwijdering

Als je werk bepaalde risico’s inhoudt (zware lasten, hantering van chemische producten, contact met besmettelijke ziekten, ...), die niet verenigbaar zijn met je zwangerschap ofborstvoedingsperiode, is je werkgever verplicht je een andere functie voor te stellen die wel verenigbaar is met je toestand. Die verandering van functie mag geen loonsverlaging met zich meebrengen. Is het voor de werkgever onmo gelijk om een andere taak voor te stellen, dan wordt je beroepsactiviteit opgeschort zolang er gevaar is voor jouw gezondheid of die van je kind.

Borstvoedingspauze

Je bent weer aan het werk, maar wil borstvoe ding blijven geven? Dan heb je gedurende ne gen maanden recht op een borstvoedingspauze van één uur of twee keer dertig minuten als je minstens 7,5 uur per dag werkt en een halfuur als je minimaal vier uur per dag werkt. Tijdens die pauze kan je melk afkolven, later aankomen of vroeger vertrekken om borstvoeding te geven. Om recht te hebben op borstvoedingspauze, moet je dit twee maanden vooraf aanvragen bij je werkgever per aangetekende brief.

Laat je baby beschermen! Eens je kindje geboren is, kan je dit melden aan je ziekenfonds door hen een uittreksel van de geboorteakte te bezorgen. Vanaf dan geniet je baby dezelfde bescherming als jou.

De overheid zorgt voor verschillende financiële steunmaatregelen om je te helpen in de behoeften van je kind te voorzien.

Moederschapsuitkering

Tijdens je moederschapsverlof heb je recht op een uitkering die door je ziekenfonds wordt betaald. Als werkneemster ontvang je de eerste dertig dagen 82 procent van je brutoloon en vanaf de eenendertigste dag 75 procent van jouw tot de loongrens begrensd brutoloon. Voor die bedragen geldt een bovengrens waarop je geen sociale bijdragen betaalt. Wie werkloos is, ontvangt zijn basisuitkering (60 procent van het begrensd loon), vermeerderd met 19,5 procent gedurende de eerste dertig dagen en met 15 procent vanaf de eenendertigste dag.

Kraamgeld

Deze uitkering wordt door het kinderbijslagfonds betaald. Je kan ze aanvragen vanaf de zesde zwangerschapsmaand en ze kan worden uitbetaald vanaf de achtste maand. Voor een eerste kind ontvang je 1167,33 euro in Vlaanderen en 1190,64 euro in Brussel en vanaf het tweede 1167,33 euro in Vlaanderen en 541,20 in Brussel. Bij een meerling ontvang je voor beide kinderen hetzelfde bedrag als bij een eerste kind maal twee.

Geboortepremie

Dit is een cadeau van je ziekenfonds en het bedrag ervan schommelt rond de 300 euro. Om deze premie te krijgen, moet je binnen dertig dagen een geboorteattest (dat je van je gemeente krijgt) indienen en je baby inschrijven bij hetzelfde ziekenfonds.

Groeipakket

In Vlaanderen ontvangt elk kind geboren op of na 1 januari 2019 een basisbedrag van 169,79 euro per maand. Dit bedrag kan worden aangevuld met sociale toeslagen, afhankelijk van het brutogezinsinkomen en het aantal kinderen, een zorgtoeslag voor een kind met een beperking en/of een participatietoeslag ter ondersteuning van de kinderopvang- en schoolkosten. Kinderen geboren voor 1 januari 2019 blijven in de meeste gevallen de oude bedragen ontvangen tot het einde van hun recht op kinderbijslag. In Brussel zal elk kind vanaf 1 januari 2020 de nieuwe bedragen ontvangen. Afhankelijk van het inkomen, het aantal kinderen in het gezin en de leeftijd van het kind zal elk kind een basisbedrag ontvangen tussen 140 euro en 170 euro per maand. Hierbij komen eventueel nog sociale toeslagen, afhankelijk van het brutogezinsinkomen, het aantal kinderen en de leeftijd van de kinderen, een zorgtoeslag voor een kind met een beperking en/ of een schooltoeslag.