Smartphones in de klas: wat zijn de effecten

In België geldt er geen algemene regel, de individuele scholen mogen zelf bepalen hoe zijn omgaan met smartphones op school. Onderzoek toont echter wel aan dat smartphonegebruik tijdens de les kan leiden tot oppervlakkig leren, slechtere prestaties, meer angst en stress en cyberpesten. Maar is een totaalverbod de beste oplossing, of moeten we kinderen leren omgaan met afleiding en schermtijd?

De meeste sociale media hebben leeftijdsbeperkingen van 13 jaar of ouder, maar ExpressVPN onthult dat 63% van de Amerikaanse kinderen en 53% van de Britse kinderen toch gemiddeld 28 minuten per dag actief zijn op sociale media. Common Sense Media stelde dan weer vast dat 97% van de Amerikaanse tieners hun smartphone gebruikt tijdens schooluren. Gemiddeld 43 minuten per dag, variërend van 1 minuut tot 6,5 uur. Leerlingen checken hun telefoon 13 keer per dag, variërend van 1 tot 229 keer. De meeste tijd wordt besteed aan sociale media (32%), gaming (17%) en YouTube (26%).

De multitask-mythe

We zijn allemaal een beetje verslaafd aan onze smartphone en dat is niet goed voor ons concentratievermogen. Moderne technologie zorgt voor afleidingen van ongekend niveau en dat brengt ook voor jongeren op school uitdagingen met zich mee. Bovendien denken we allemaal dat we goed kunnen multitasken. Onderzoek heeft die mythe echter reeds ontkracht. Onze hersenen hebben moeite om complexe taken tegelijkertijd uit te voeren. We zijn dus eigenlijk niet aan het multitasken, maar verleggen onze aandacht constant van de ene naar de andere taak. Daardoor voeren we deze taken oppervlakkiger uit, wat in een klaslokaal uiteraard niet goed is.

Maar liefst vier op de tien schooldirecteurs in het middelbaar zien daarom een totaalverbod op de smartphone wel zitten. Dat blijkt uit de bevraging van het Nieuwsblad bij ruim zevenhonderd Vlaamse schooldirecteurs in september 2013.

De smartphone als leermiddel

Toch is een totaalverbod op smarphones in de klas misschien niet de beste oplossing. Het leert kinderen namelijk om afleiding te vermijden, in plaats van ermee om te gaan. Buiten de lesuren worden immers ook de hele tijd geconfronteerd met afleiding door onze smartphone. Ouders geven daarbij niet altijd het goede voorbeeld. Zit jouw gezin ’s avonds ook aan het kleine scherm gekluisterd of duchtig te scrollen op sociale media? Dan is het geen slecht idee om samen bewuster te leren omgaan met schermtijd.

Daarnaast gebruiken leerkrachten technologie vaak als leermiddel. Jongeren leren hoe ze online informatie moeten opzoeken en kritisch beoordelen. Digitale geletterdheid is een belangrijk onderdeel van onze leefwereld en een noodzakelijke competentie om mee te kunnen. Steeds meer scholen laten daarom smartphones functioneel toe tijdens de les. 4 op de 5 leraren die Teacher Tapp bevroeg, geven aan dat ze smartphones inzetten voor hun les, met apps zoals Kahoot om of om informatie te googelen.

Mediawijsheid

Hoe pakken scholen het dan wel goed aan? De bepalende factor ligt bij sensibilisering. De leerlingen én leraren moeten zich bewust worden van hun smartphonegedrag en de gevolgen daarvan. Mediawijsheid, veiligheid en online etiquette zijn belangrijke elementen, ook voor jonge tieners. Wijs hen op de gevaren, maar laat ook het nut zien van smartphones. Scholen die de regels rond smartphonegebruik opstellen in samenspraak met de leerlingen, merken dat er een veel groter draagvlak is om hieraan te werken.