Welke opvoedingsstijlen zijn er?

De autoritaire opvoedingsstijl wordt gekenmerkt door een sterke nadruk op gehoorzaamheid en discipline. Ouders die deze stijl hanteren, stellen duidelijke regels op, verantwoorden de regels niet tegenover het kind en verwachten dat ze steeds correct worden nageleefd. Ze gebruiken straffen om ongehoorzaamheid te voorkomen en geven weinig ruimte voor kinderen om zelf beslissingen te nemen.

Het voordeel van deze opvoedingsstijl is dat de kinderen heel goed weten wat de ouders van hen verwachten. Deze manier van opvoeden gaat doorgaans gepaard met een duidelijke structuur en sommige kinderen hebben daar baat bij. Het nadeel is dat het kind weinig zelfstandigheid ontwikkelt en daardoor erg volgzaam wordt. Je kind leert zo niet argumenteren of voor zichzelf beslissen. Of het gaat juist in opstand komen en heel fel ingaan tegen de opgelegde regels.

De toegeeflijke opvoedingsstijl staat aan de andere kant van het spectrum en wordt gekenmerkt door een grote mate van vrijheid en weinig discipline. Ouders die deze stijl hanteren, stellen weinig regels op en geven hun kinderen veel ruimte om zelf beslissingen te nemen. Ze proberen hun kinderen niet te beperken en geven hen bijna altijd hun zin. Het kind is hier vaak de baas.

Het voordeel van de toegeeflijke opvoedingsstijl is dat je een gelijkwaardige relatie krijgt tussen ouder en kind, waarbij zich weinig conflicten voordoen. Het grote nadeel is dat je kind geen grenzen leert respecteren. Je kind is het dan niet gewend om rekening te houden met anderen en kan vaak moeilijk omgaan met negatieve emoties.

De democratische opvoedingsstijl is de gulden middenweg en ook de manier waarvoor de meeste ouders kiezen. Bij deze manier van opvoeden stellen de ouders duidelijke regels, maar krijgt het kind ook inspraak in verschillende zaken. De regels worden onderbouwd met argumenten en in overleg opgesteld.

Het voordeel van deze opvoedingsstijl is dat de regels niet alleen gevolgd, maar ook gerespecteerd worden. Het kind leert om zijn mening te uiten en voor zichzelf op te komen, terwijl het ook leert inzien waarom bepaalde regels nodig zijn. Het nadeel is dat het als ouder meer tijd en moeite kost, want je gaat steeds in gesprek met je kind en er wordt langs beide kanten geargumenteerd. Het gevaar bestaat erin dat je oeverloos blijft discussiëren terwijl je soms ook gewoon grenzen moet stellen.

Bij de verwaarlozende opvoedingsstijl zijn er niet alleen geen of zeer weinig regels, er is ook weinig geborgenheid, veiligheid en betrokkenheid. Deze opvoedingsstijl dwingt een kind om zelfstandig te zijn en verantwoordelijkheid op te nemen, maar dat kan ook zeer snel in de foute richting evolueren. Het kind moet zelf uitzoeken wat goed of slecht is en welke waarden hij belangrijk vindt. Deze stijl wordt zelden bewust gekozen door de ouders, maar is vaak het gevolg van omgevingsfactoren, zoals bijvoorbeeld afwezige ouders.

De opvoedingsstijl die je hanteert als ouder, hangt voor een groot stuk af van de opvoeding die je zelf als kind kreeg. Vond je de opvoedingsstijl van je ouders goed, dan zal je die zelf ook willen doortrekken bij je eigen kinderen. Was je het niet eens met hun stijl, dan ben je al snel geneigd om compleet het tegenovergestelde te gaan doen. Daarnaast speelt ook je karakter en dat van je partner een rol, net zoals je omgeving en je woon- of werksituatie.