Wat is de rol van de vader in het gezin?
Geschreven op 12/08/2022 door La Rédaction, Gewijzigd op 12/08/2022
Vaders en mee-ouders treden vandaag steeds meer op de voorgrond bij de opvoeding van hun kinderen en het gezinsleven. Dat is een zeer positieve trend die ervoor zorgt dat aangeleerde rolpatronen andere vormen aannemen. Maar wat is de rol van de vader in het gezin precies?
Bij eerdere generaties was het klassieke rolpatroon overduidelijk: de vader zorgde voor het inkomen en de moeder voor de kinderen. Dat rolpatroon is ondertussen flink door elkaar geschut. Het gezinsleven kan tal van vormen aannemen en er zijn geen strikt afgebakende rollen meer. Wat betekent dat voor de vader of mee-ouder vandaag? Hoe vul je je nieuwe rol in op een manier die voor jou goed aanvoelt?
We mogen de invloed van het ouderschap op de relatie met je partner ook niet onderschatten. Van de ene dag op de andere ben je niet meer enkel “partner van”, maar vullen jullie beiden ook de nieuwe rol van ouders in. Het is zowel voor jou als je partner belangrijk om duidelijke afspraken te maken over hoe jullie dat zien.
Wij overlopen alvast de verschillende fases van het prille ouderschap en geven enkele suggesties voor jouw rol als vader.
De rol van de vader tijdens de zwangerschap
Als vaders of mee-ouder heb je tijdens de zwangerschap misschien het gevoel dat je aan de zijlijn staat. Jouw werk zit er al op en nu moet je rustig negen maanden afwachten? Nee hoor, vaders zijn tegenwoordig vaker aanwezig en betrokken bij elke fase van de zwangerschap. We delen daarom graag verschillende tips om betrokken te zijn bij de zwangerschap.
Luister naar haar zorgen en angsten
De komst van een baby brengt ook heel wat kopzorgen en angsten met zich mee. Dat geldt voor beide partners, dus is het nuttig om die gevoelens te bespreken. Luister naar elkaar, stel elkaar gerust en probeer de stress bij de andere weg te nemen.
Bouw een band op met je kind
Wacht als partner niet tot bij de geboorte om een band op te bouwen met de baby. Tijdens de zwangerschap kan je tegen de baby in de buik praten of zingen. Zo leert hij je stem herkennen en klink je vertrouwd als je baby eindelijk ter wereld komt.
Ga mee door de medische mallemolen
Bij een zwangerschap komt ook een hele reeks controles, medische onderzoeken en andere afspraken kijken. Het lijkt misschien niet allemaal even belangrijk, maar ook als vader of mee-ouder zijn dit cruciale momenten. Ze maken het vaderschap concreet en tastbaar, bijvoorbeeld wanneer je het hartje van jullie kind een eerste keer hoort kloppen of je baby ziet groeien op de echo’s. Bovendien krijgen jullie samen de kans om vragen te stellen aan het zorgpersoneel. Zeker als de zwangerschapsdementie haar kop laat zien, is het handig dat jullie beiden de belangrijke info horen.
Tref de nodige voorbereidingen
Vaak moeten er verschillende praktische zaken in orde gebracht worden voor de komst van je baby. Misschien moet de babykamer nog een likje verf krijgen, moet het wiegje nog in elkaar gezet worden of wil je partner al een voorraad pampers inslaan? Dan is dat je kans om iets voor je partner te doen. Zij is vaak een stuk minder beweeglijk naarmate de zwangerschap vordert. Jij kan dan tal van taken overnemen zodat zij kan rusten. Het gaat om meer dan het afvinken van een checklist. Door deze taken uit te voeren, toon je al voor de geboorte dat je betrokken bent bij je gezin en je kind. De basis van betrokken vaderschap leg je dus al voor de komst van je baby.
De rol van de vader bij de bevalling
Ook tijdens de bevalling speel je als vader of mee-ouder niet de hoofdrol. Soms voel je je misschien overbodig of heb je de indruk dat je alleen maar in de weg loopt op de kraamafdeling. Toch is het voor jou en je partner belangrijk om aanwezig en betrokken te zijn. Er zijn verschillende zaken die jij kan doen als het moment aangebroken is.
Bedenk op voorhand hoe jullie naar het ziekenhuis gaan
Om paniek te vermijden op het moment dat haar water breekt, is het een goed idee om op voorhand met je partner te bespreken hoe jullie tot in het ziekenhuis zullen raken. Is er een auto beschikbaar, gaan jullie een taxi bellen of ligt het ziekenhuis op wandelafstand? Zorg dat je bovendien vertrouwd bent met de route en eventuele wegenwerken of omleiding. Dat bespaart jullie alvast een discussie onderweg.
Wees haar geheugensteuntje
Het geheugen van een zwanger vrouw vertoont al eens wat gaten en de zenuwen voor de naderende bevalling helpen daarbij niet. Het is dus mede jouw verantwoordelijkheid om aan de kraamtas te denken met de spulletjes voor je partner en jullie baby en alle belangrijke documenten.
Blijf kalm en ondersteun je partner
Panikeren is doorgaans geen goed idee tijdens een bevalling. Blijf dus kalm en probeer ook je partner zoveel mogelijk gerust te stellen. Denk aan de tips uit de zwangerschapscursus: adem met haar mee, moedig haar aan, vang mee de weeën op of masseer haar rug als zij dat vraagt. Stel vragen aan het verplegend personeel als er iets niet duidelijk is of als jullie ergens mee zitten.
De rol van de vader na de geboorte
Vlak na de geboorte is huid-op-huidcontact zeer belangrijk voor jullie pasgeboren baby. Voor vaders of mee-ouders is dit bovendien het eerste contact met de baby. Zo leert je baby jouw geur en aanrakingen kennen en scheppen jullie die eerste band. Een goede hechting geeft je baby een gevoel van veiligheid en geborgenheid tijdens de eerste weken. Daarom nemen veel kersverse papa’s ook hun vaderschapsverlof of geboorteverlof op vlak na de bevalling. In deze periode komt er veel op jullie af als ouders en is het belangrijk om er te zijn voor je partner en je zoon of dochter.
Neem de tijd om te wennen aan jullie nieuwe leven en leer je kind kennen. Dat wil echter niet zeggen dat jullie ook alles zelf moeten doen. Durf hulp aan te nemen van zowel vrienden en familie als van professionele organisaties. Niemand heeft ooit gezegd dat jullie alles alleen moeten doorstaan, of dat nu om de baby zelf gaat of over tal van praktische taken zoals het huishouden. Al jullie tijd en aandacht mag naar de baby gaan. Zo krijg jij de kans om actief betrokken te zijn bij het verschonen, aankleden, voeden of wassen van jullie baby. Ga deze taken zeker niet uit de weg en onthoud dat het voor iedereen moeilijk is de eerste keer. Aarzel ook niet om je gevoelens of onzekerheden te delen met andere vaders, het zou je verbazen hoe herkenbaar hun verhalen zijn!
De voordelen van een betrokken vader
Er is geen pasklaar antwoord meer op de vroeg hoe jij je rol als vader moet invullen. Maar hoe word je dan een betrokken vader? De belangrijkste criteria zijn betrouwbaarheid en emotionele beschikbaarheid. Je geeft je kind het gevoel dat hij of zij bij jou terechtkan, ook op emotioneel vlak.
Er bestaan ondertussen ook tal van onderzoeken, zoals dit onderzoek van de universiteit van Oxford, die aantonen dat een betrokken vader een positieve invloed heeft op het welzijn en de ontwikkeling van een kind. Een betrokken vader bevordert de emotionele, cognitieve en sociale ontwikkeling van het kind. Je kind zal bovendien beter voorbereid zijn op de basisschool, doordat de vader of mee-ouder bijvoorbeeld ook boeken voorleest en de taalontwikkeling ondersteunt. Ook durven vaders hun kind soms makkelijker te stimuleren om nieuwe uitdagingen aan te gaan waarbij risico genomen wordt en het kind zijn grenzen verlegt.
Op latere leeftijd hebben kinderen met een betrokken vader minder kans op een depressie of angststoornis. Dat komt voor een stuk door de vaak avontuurlijkere en speelse aanpak die zelfstandigheid en nieuwsgierigheid aanmoedigt. Door als vader net zo betrokken te zin als de moeder, geef je de boodschap mee dat mannen en vrouwen gelijkwaardig zijn. Kinderen nemen deze houding over en zijn later minder geneigd tot genderstereotypes.
Als vader heb je dus ook best veel verantwoordelijkheid. In onze rubriek ‘Papa Only’ vind je daarom tal van tips en advies om jouw nieuwe rol in te vullen.
Toevoegen aan mijn lijst
favorieten