Hoe verloopt de ontwikkeling bij een baby met autisme?

De officiële benaming is ‘autismespectrumstoornis’, afgekort tot ASS. Het is een ontwikkelingsstoornis, die zich bij elke persoon anders uit. Bij autisme is de informatieverwerking in de hersenen verstoord waardoor mensen met deze stoornis vaker moeite hebben met sociale omgangsvormen, verbale en non-verbale communicatie en het verbeeldingsvermogen. Ze vinden dan bijvoorbeeld moeilijk om zich in te leven en oogcontact, gezichtsuitdrukkingen of gebaren te interpreteren. Daarnaast is vaak sprake van specifieke interesses en repetitieve bewegingen.

Er zijn een aantal signalen die kunnen wijzen op een autismespectrumstoornis bij je kind. Toch is het zeer moeilijk om op jonge leeftijd al een diagnose te stellen. Veel van onderstaande signalen kunnen ook een andere onderliggende oorzaak hebben, bijvoorbeeld slechthorigheid of problemen met het zicht.Trek dus zeker niet te snel conclusies en raadpleeg een expert als je je zorgen maakt.

• Je baby toont geen interesse in eigen handen of voeten en lijkt zich niet bewust van zijn eigen lichaam.
• Je baby glimlacht niet.
• Je baby brabbelt niet of probeert geen geluiden na te doen.
• Je baby grijpt niet naar zaken met zijn handjes.
• Je baby heeft moeite om zijn hoofdje rechtop te houden.
• Je baby heeft moeite om zich gericht op voorwerpen te focussen.
• Je baby steekt geen voorwerpen in zijn mond.
• Je baby volgt geen bewegingen

• Je baby maakt ongecontroleerde bewegingen.
• Je baby reageert niet als jij hem knuffelt of geeft geen reactie op emoties of geluiden.
• Je hebt vaak moeite om je baby te troosten of rustig te krijgen.
• Je baby rolt niet om, kan zijn hoofdje nog niet omhoog houden of kan zonder hulp van een volwassene niet rechtop zitten.
• Je baby probeert niet om te praten
• Je baby doet geen moeite om je aandacht te krijgen

• Je baby kan nog niet kruipen.
• Je baby wijst geen zaken aan.
• Je baby praat niet.
• Je baby kan, zelfs met ondersteuning, nog niet rechtop staan.
• Je baby zwaait nog niet en maakt weinig tot geen andere gebaren.
• Je baby reageert niet als mensen tegen hem praten.

• Je peuter kent minder dan 15 woorden.
• Je peuter spreekt niet in zinnen van minstens 2 woorden.
• Je peuter kan geen eenvoudige aanwijzingen opvolgen.
• Je peuter vertoont geen imitatiegedrag.
• Je peuter herkent geen voorwerpen zoals een lepel of een vork en kan ze niet gebruiken.

• Je kleuter vermijdt oogcontact.
• Je kleuter toont geen interesse in spelletjes.
• Je kleuter spreekt niet in korte zinnen, maar gebruikt enkel onduidelijke en moeilijk te begrijpen woorden.
• Je kleuter kwijlt veel, zeker als hij praat.
• Je kleuter kan geen vormen tekenen en geen speelgoed of voorwerpen gebruiken.
• Je kleuter slaat in paniek als ouders of een vertrouwenspersoon niet in de buurt zijn.

Zodra je kindje de leeftijd van 3 jaar bereikt heeft, worden de signalen van autisme vaak al duidelijk. Als het om een milde vorm van een autismespectrumstoornis gaat, kunnen die signalen echter nog lang onder de radar blijven. Bij sommige mensen volgt een officiële diagnose pas als ze al lang volwassen zijn! Signalen bij kinderen die vaak over het hoofd gezien worden, zijn bijvoorbeel agressie of juist heel verlegen zijn. Rond 4 à 5 jaar moet je kind ook de vaardigheid bezitten om goed te communiceren, te verwijzen naar zichzelf en om werkwoorden te gebruiken.

Er zijn vormen van autisme die moeilijk vast te stellen zijn, zoals het syndroom van Asperger. De eerste signalen tonen zich pas als deze kinderen naar school gaan. Ze zijn bovengemiddeld intelligent, kunnen moeilijk contact maken met anderen, vertonen eenzijdig en afwijkend gedrag en hebben vaak een verstoorde taalontwikkeling.

Zoals je ziet, hebben heel wat signalen van autisme bij kinderen te maken met de motorische ontwikkeling. Onderzoek toont aan dat kinderen met autisme een minder actieve leefstijl hebben en een houterige motoriek. Soms merk je ook stereotiepe bewegingen op, zoals fladderen met de handen of armen, heen en weer wiegen en rondjes draaien. Ze hebben ook soms last van bewegingsonrust, waardoor ze vaak friemelen of wiebelen.

Ze kunnen ook vreemde sprongen maken in hun motorische ontwikkelingsverloop. Zo zijn er kinderen die nooit hebben gekropen, en dan ineens gaan lopen. Of je kind kan wel goed klimmen, maar niet springen. Datzelfde verloop zie je soms ook in hun fijne motoriek. Een veter strikken is lastig, maar creatief zijn met lego lukt perfect. Daarom is het belangrijk om als ouder van een kind met ASS extra aandacht te besteden aan de grove en fijne motoriek. Dat kan je doen door het spel te stimuleren en zoveel mogelijk verschillende voorwerpen te betrekken, zoals een bal, blokken, autootjes of grotere speeltoestellen.

Ongeveer 75% van de kinderen met ASS ontwikkelt later leerproblemen en/of gedragsproblemen. Vooral de meer intelligentere kinderen lopen een risico. Zij hebben vaker dan normaal ADHD of ze lijden ook aan depressie of een angststoornis. Kinderen met een gemiddeld tot hoge intelligentie en een goede taalvaardigheid redden het doorgaans in de maatschappij beter dan andere kinderen met ASS. Als het kind zich goed kan uitdrukken, dan zorgt dat voor een grotere zelfstandigheid.

Praat er altijd in de eerste plaats over met je huisarts, kinderarts, een CLB-medewerker of een leerkracht van je kind. Delen ze jouw vermoeden niet en blijf je met vragen zitten, aarzel dan niet om toch de stap te zetten naar een gespecialiseerde dienst, bijvoorbeeld een Referentiecentrum Autismespectrumstoornissen (RCA). Je kan ook een online vragenlijst invullen om verschillende signalen te helpen herkennen.