Mijn kind heeft driftbuien: wat te doen?

Boosheid: een noodzakelijke maar overweldigende emotie

Je kleintje heeft het volste recht om boos te zijn, hoe heftig die boosheid ook is. Het voelt als iets negatiefs, maar toch mag die boosheid er zijn. Net als elke andere emotie heeft ze een functie: ze geeft aan dat er een behoefte niet vervuld is. Ze is er dus om het welzijn te herstellen. Wat je wel moet weten, is dat kinderen emoties anders beleven dan wij. Tot ongeveer de leeftijd van 5 à 7 jaar kan je kind nog niet goed situaties inschatten of benoemen wat het voelt. De hersenen zijn daar nog niet voldoende voor ontwikkeld. Emoties als boosheid nemen het dan makkelijk over.

Kalm en liefdevol reageren

Je hebt het vast al meegemaakt: als jij boos wordt tijdens de woede-uitbarsting van je kind, barst hij of zij in tranen uit. Of in het slechtste geval wordt de crisis nog erger. Niet echt wat je wil bereiken dus. Maar wat dan wél te doen? Zelfs als je kind je met z’n uitbarsting van je stuk brengt, irriteert of uitput, wat helemaal begrijpelijk is en al zeker na een drukke dag, probeer de boosheid gewoon te erkennen, zonder te straffen of te mopperen. Vergeet niet dat je kind niet anders kán reageren! Boosheid onderdrukken helpt niet, integendeel. Je kind leren dat de boosheid er mag zijn, dat is veel krachtiger.

Eerst de storm kalmeren

Uitleg geven of proberen hem/haar tot rede te brengen heeft weinig zin: je kindje is daar nog niet toe in staat. Wat wél helpt? Blijf zachtaardig en liefdevol, en probeer je kind in je armen te nemen voor een knuffel. Een knuffel van 20 seconden stimuleert de aanmaak van endorfines, dopamine en oxytocine, een combinatie van gelukshormonen die rust en verbondenheid geeft.

Maar soms werkt dat niet. Gelukkig zijn er dan nog andere alternatieven:

• je kan voorstellen om samen te roepen in een “schreeuwdoos” (bijvoorbeeld een leeg conservenblik);
• buiten even stoom afblazen;
• samen tekenen;
• of rustig in en uit te ademen …

Emoties leren benoemen

Ook al kan je kindje nog niet verwoorden wat het voelt, jij kan dat wél doen. Door de juiste woorden te geven aan wat er gebeurt, leert je kind stapsgewijs zijn of haar emoties begrijpen en benoemen. Zodra je kind wat gekalmeerd is, kan je zeggen: “Je leek erg boos omdat…” en daaraan koppelen wat je zag: “Je gezichtje was helemaal rood, je fronste je wenkbrauwen, je lichaam stond gespannen.” Hoe vaker jij die emotie benoemt, hoe beter je kindje die op termijn zelf zal leren herkennen. Emoties benoemen is ook een vorm van liefde tonen: het is zeggen “ik zie wat je voelt, en ik begrijp het”. Probeer dus zeker niet te minimaliseren met zinnen als “stel je niet aan” of “zo erg is dat toch niet”: voor je kind ís dat oprecht intens, en dat afzwakken voelt als een afwijzing.

Uitleggen dat boos zijn oké is, maar dat niet alles kan

Je kind rolt over de grond, schopt, schreeuwt, spuugt … Boosheid uiten mag, maar je mag ook duidelijk maken dat sommige manieren niet oké zijn. Bijvoorbeeld als je kind jou slaat of zichzelf pijn dreigt te doen. Je kindje moet dus leren dat er andere manieren zijn om die boosheid te uiten. Dat vraagt tijd én oefening. Geduld is hier echt een sleutelwoord.

Verhalen over boos zijn

Tot slot kunnen boeken een fijne manier zijn om emoties bespreekbaar te maken. Er bestaan veel kinderboeken over boosheid. Ze kunnen je kindje helpen om rust te vinden en te ontdekken dat boosheid uiteindelijk ook weer overgaat. Denk bijvoorbeeld aan:

• “Boos” van Kathleen Amant: een eenvoudig en krachtig prentenboek voor jonge kinderen waarin gevoelens van boosheid herkenbaar en bespreekbaar worden gemaakt. 
  • Doelgroep: peuters en kleuters.
• “Ik ben kwaad” van Liesbet Slegers: uit de reeks Kleine Krijger. Dit boek toont kinderen dat het oké is om boos te zijn, zolang je er goed mee omgaat.
  • Doelgroep: jonge kinderen (2–5 jaar).
• “Waarom ik altijd zo boos ben” van Brigitte Minne: een gevoelig boek over een jongen die vaak boos is, maar eigenlijk vooral verdrietig. Brigitte Minne laat ruimte voor emotionele nuance. 
  • Doelgroep: lagere school.