Stuitligging bij de geboorte: wat je moet weten

Een baby wordt "in stuit" genoemd wanneer deze met de billen of voeten naar beneden ligt, in plaats van met het hoofd. Er bestaan verschillende soorten stuitliggingen:

• Onvolledige stuitligging: Dit is de meest voorkomende vorm (60-70% van de gevallen), waarbij de baby zijn benen omhoog heeft, met de voeten dicht bij het gezicht.
• Volledige stuitligging: De baby zit in een kruiphouding, met de benen gekruist en de voeten ter hoogte van de billen.
• Voetligging: Eén been is gebogen, terwijl het andere been gestrekt is, met één of beide voeten als eerste tevoorschijn komen.

Het idee dat een stuitbevalling gevaarlijk zou zijn, is gebaseerd op verschillende historische en medische factoren. Historisch gezien was de stuitbevalling via de vagina gebruikelijk, en vroedvrouwen en obstetrici waren opgeleid om deze techniek uit te voeren. Echter, vanaf de jaren 70, met de opkomst van de keizersnede en de angst voor complicaties, werd de opleiding in deze technieken verminderd.

In de jaren 2000 markeerde de Term Breech Trial een keerpunt, wat leidde tot de systematische aanbeveling van een keizersnede voor stuitliggingen. Deze studie, hoewel invloedrijk, werd bekritiseerd vanwege de methodologische beperkingen en hield geen rekening met het gebrek aan opleiding van de zorgverleners om een stuitbevalling veilig te begeleiden. Bovendien werd er geen significant verschil waargenomen op lange termijn tussen baby's die via de vagina of met een keizersnede werden geboren.

Onderzoekers zoals Dr. Stuart Fischbein, vroedvrouw en onderzoeker Shawn Walker, Dr. Andrew Bisits en Dr. Frank Louwen hebben aangetoond dat een stuitbevalling via de vagina, wanneer goed begeleid en gevolgd door een goed opgeleid team, net zo veilig kan zijn als een bevalling met het hoofd naar beneden.

In tegenstelling tot de gangbare gedachte dat de keizersnede altijd de voorkeur heeft voor stuitligging, tonen recente studies aan dat een vaginale bevalling aanzienlijke voordelen heeft, zowel voor de moeder als voor de baby:

1. Minder risico’s voor toekomstige zwangerschappen: Een keizersnede brengt risico’s met zich mee voor toekomstige zwangerschappen, zoals placenta previa, uterine rupture en littekens. Een vaginale bevalling voorkomt deze risico’s.
2. Betere ademhalingsaanpassing voor de baby: Bij een stuitbevalling helpt de natuurlijke compressie van de borstkas om het vruchtwater uit de longen van de baby te duwen, wat zorgt voor een betere ademhalingsaanpassing.
3. Snellere herstel voor de moeder: Vrouwen die via de vagina bevallen herstellen doorgaans sneller en ervaren minder pijn na de bevalling in vergelijking met vrouwen die een keizersnede hebben ondergaan.

De huidige benadering is gebaseerd op een fundamenteel principe: "hands-off the breech" (niet onnodig ingrijpen). Deze benadering, verdedigd door Dr. Stuart Fischbein en vroedvrouw Shawn Walker, houdt in dat de baby zich op een fysiologische manier moet laten zakken zonder overbodige ingrepen.

De natuurlijke bewegingen van de baby:

Net als bij een bevalling met het hoofd naar beneden, volgt een baby in stuit een reeks natuurlijke bewegingen om door het geboortekanaal te bewegen:

1. Langzame afdaling: De billen van de baby verwijden geleidelijk de baarmoederhals.
2. Externe rotatie van de schouders: De baby maakt een natuurlijke draai om de armen gemakkelijker te bevallen.
3. Buiging van het hoofd: Het hoofd van de baby komt in de baarmoederhals en buigt zich vanzelf door de druk van de baarmoeder en de zwaartekracht.

De bevallingshouding:

De houding en mobiliteit spelen een belangrijke rol tijdens een stuitbevalling. Studies tonen aan dat stuitbevallingen in een verticale houding (zoals op handen en knieën of gehurkt) de risico's op complicaties aanzienlijk verminderen. Deze houdingen bevorderen een betere insluiting van de baby en maken de afdaling vlotter, terwijl ze de kans op een ingeklemde baby verminderen. MRI-onderzoek heeft aangetoond dat bepaalde houdingen (handen en knieën of gehurkt) het bekken openen, waardoor er meer ruimte is voor de baby om te passeren. Deze houdingen zorgen ervoor dat het sacrale bot naar achteren beweegt, waardoor de doorgang voor de baby gemakkelijker wordt.

Ondanks alles kunnen er nog steeds bezorgdheden blijven: wat als mijn baby in stuit blijft? Er zijn verschillende opties om de baby te helpen zich te draaien:

1. Posturale oefeningen (zoals de Spinning Babies-methode): Bepaalde posities kunnen de draaiing van de baby bevorderen, zoals de Indiase brug of de voorwaartse inversie. Dit kan thuis worden gedaan onder begeleiding van een vroedvrouw of zorgverlener, zodat het individueel kan worden aangepast.
2. Acupunctuur, moxibustie: Studies tonen aan dat deze technieken uit de traditionele Chinese geneeskunde kunnen helpen om de baby te draaien.
3. Manuele externe versie (MEV): Dit is een techniek die door een opgeleide zorgverlener wordt uitgevoerd, waarbij druk op de buik wordt uitgeoefend om de baby te draaien. Het succespercentage varieert tussen de 50 en 70 %.
4. Osteopathie: Osteopathie wordt vaak als een aanvullende benadering gezien om de natuurlijke draaiing van de baby in stuitligging te bevorderen. Door spanningen los te laten en het evenwicht van de anatomische structuren van de moeder te herstellen, kan osteopathie een omgeving creëren die de natuurlijke draaiing van de baby ondersteunt.

Een stuitbevalling is geen afwijking, maar een variatie van de norm die beter begrepen en onderwezen moet worden. De onderzoeken van Dr. Stuart Fischbein, Shawn Walker, Frank Louwen en Andrew Bisits tonen aan dat een vaginale stuitbevalling een veilige en voordelige optie is wanneer deze goed begeleid wordt door opgeleide professionals.

Het is essentieel om deze vaardigheden te behouden en door te geven, zodat elke vrouw de mogelijkheid heeft om een geïnformeerde en vrije keuze te maken over de manier waarop zij wil bevallen. De opleiding van nieuwe obstetrici en vroedvrouwen is van cruciaal belang om ervoor te zorgen dat deze optie beschikbaar blijft, en dat vrouwen een bevalling kunnen kiezen die respectvol is voor hun lichaam en hun baby.

Aanvullende bronnen zijn te vinden op het platform “Breech Birth Network”. Luister zeker ook naar de podcastaflevering van Buikgewoel met Gynaecoloog Firas Cha'ban over dit onderwerp.