Ouderschapsverlof voor vaders in: slim plannen betekent meer tijd met je baby

Geboorteverlof is het recht op 20 dagen verlof dat je neemt vlak na de geboorte. Het is bedoeld om te hechten, de kraamperiode te ondersteunen en praktische zaken te regelen. Dat is iets anders dan ouderschapsverlof, dat je flexibel inzet tot je kind 12 jaar is. Veel gezinnen combineren beide: eerst geboorteverlof, later ouderschapsverlof voor extra opvangmomenten en rust in de agenda.

Een kort overzicht helpt. 
Geboorteverlof: 20 dagen, op te nemen binnen de eerste 4 maanden na de bevalling, met een deel van het loon betaald door je werkgever en een uitkering via de mutualiteit. 
Ouderschapsverlof: een thematisch verlof betaald door de RVA dat je per kind kan opnemen in verschillende formules zoals voltijds, halftijds of 1/5. Jij kiest zelf wanneer die opneemt, binnen de wettelijke grenzen, en je ontvangt een onderbrekingsuitkering.

Op de pagina van de Vlaamse Overheid vind je de basisinfo over geboorteverlof. Voor ouderschapsverlof voor vaders gaan we hieronder dieper in op de spelregels, bedragen en handige timing strategieën.

Elk van de ouders heeft per kind recht op ouderschapsverlof. Dat recht staat los van de andere ouder. Het kan dus perfect dat jij later start of een andere formule kiest dan je partner. Het doel is simpel: tijd vrijmaken voor de zorg en opvoeding van je kind, zonder dat je je job hoeft op te geven.

Wat mag je verwachten? Tijdens ouderschapsverlof krijg je een vaste onderbrekingsuitkering. Die vervangt een deel van je loon. Je kan kiezen uit verschillende regelingen zoals voltijds, halftijds of 1/5. Zo stem je drukke periodes af op het werk. Je bouwt daarnaast ook pensioenrechten en anciënniteit verder op volgens de wettelijke regels voor thematische verloven.

Het wettelijke recht op ouderschapsverlof voor vaders is uitgedrukt in maanden.. In grote lijnen zijn dit de meest gebruikte formules per kind:

• Voltijds: 4 maanden volledige onderbreking van je arbeidsprestaties.
• Halftijds: 8 maanden werken aan 50 procent.
• 1/5 tewerkstelling: 20 maanden waarbij je elke week 1 dag of 2 halve dagen minder werkt.
• 1/10 tewerkstelling: 40 maanden waarbij je wekelijks 1 halve dag minder werkt, indien je werkgever hiermee instemt.

De formules kan je opsplitsen in blokken, bijvoorbeeld 1 maand voltijds en later 2 maanden halftijds. De totale som per kind moet binnen het wettelijk maximum blijven. Je start uiterlijk vóór de twaalfde verjaardag van je kind. Bij een erkende beperking loopt die grens op tot 21 jaar.

Let op: de beschikbaarheid van de 1/10 formule en de concrete uurregeling vragen de goedkeuring van je werkgever. Voor de volledige en meest recente details verwijzen we naar de uitleg hier, waar je ook de actuele bedragen per formule vindt.

Om ouderschapsverlof te kunnen opnemen, moet je doorgaans aan deze voorwaarden voldoen:

• Je bent werknemer in de privésector of statutair/contractueel in de publieke sector. Zelfstandigen volgen andere regels en hebben niet dezelfde thematische regeling.
• Je bent minstens 12 maanden in de 15 maanden vóór je aanvraag bij je werkgever in dienst geweest. Dat hoeft niet noodzakelijk in één ononderbroken periode te zijn, maar het gaat wel om tewerkstelling bij je huidige werkgever.
• Je kind is jonger dan 12 jaar op de startdatum. Bij een erkende beperking wordt dat 21 jaar.
• Je respecteert de aanvraagtermijnen en legt de juiste bewijsstukken voor.

Werk je in shiften of met onregelmatige uren? Dan kan je de opname vaak flexibel laten aansluiten op je rooster. Spreek tijdig met HR zodat je een haalbaar schema vastlegt. Zo vermijd je misverstanden en kan je werkgever organisatorisch plannen.

Een goede aanvraag is helder, tijdig en bevat de juiste informatie. Met dit stappenplan zit je veilig:

1. Kies je formule en timing.
   Bedenk welke regeling past bij je gezin en je werk. Voltijds om een drukke periode thuis op te vangen, halftijds voor langere rust of 1/5 voor structureel meer evenwicht.
2. Check de interne afspraken.
   Sommige sectoren en ondernemingen hebben bijkomende procedures of afspraken over blokken en uurroosters.
3. Breng je werkgever tijdig op de hoogte.
   Doe je aanvraag bij voorkeur schriftelijk en minstens 2 maanden op voorhand, met vermelding van: formule, start- en einddatum, en eventueel je gewenste uurrooster.
4. Vraag je uitkering aan bij de RVA.
   Dit kan digitaal. Voeg de documenten van je werkgever toe. Bewaar bevestigingen en deadlines in je agenda.
5. Regel de praktische kant.
   Denk aan opvang, coördinatie met je partner en communicatie met je team. Transparantie geeft rust.

Tip: wil je eerst geboorteverlof opnemen en daarna schakelen naar ouderschapsverlof voor vaders? Plaats de aanvangsdata netjes naast elkaar en hou rekening met feestdagen en geplande verlofdagen. Zo verlies je geen kostbare tijd voor je gezin.
 

Bij ouderschapsverlof ontvang je een vaste onderbrekingsuitkering die afhangt van je formule en de leeftijd van je kind. Die bedragen worden regelmatig geïndexeerd en zijn gelijk voor moeders en vaders binnen dezelfde regeling.

Belangrijk om te weten:

• De onderbrekingsuitkering vervangt een deel van je loon. Hoe meer je prestaties vermindert, hoe lager je totale inkomen in die periode. Plan dus op voorhand je budget.
• In sommige sectoren of bedrijven bestaat een aanvullende tussenkomst. Vraag bij HR na of er een top-up of sectoraal voordeel bestaat.
• Pensioenopbouw en sociale rechten blijven op specifieke manieren doorlopen. Voor details baseer je je best op de officiële informatie bij de RVA.

• Te late aanvraag.
  Hou de minimum termijn van twee maanden in het achterhoofd en plan ruim op tijd. Zo beperk je de kans dat je gewenste schema botst met bedrijfsplanningen.
• Formule vergeten te bevestigen op papier.
  Mondelinge afspraken zijn fijn, maar schriftelijke bevestigingen voorkomen discussies.
• Verwarren met tijdskrediet.
  Ouderschapsverlof is een thematisch verlof met eigen regels. Verwar het niet met tijdskrediet.
• Onnodig complex rooster.
  Eenvoud werkt. Een vaste vrije dag per week creëert ritme thuis en op het werk.

• Formule gekozen die past bij je gezin en werk?
• Start- en einddata uitgewerkt, inclusief feestdagen en vakantie?
• Schriftelijke aanvraag klaar, minstens 2 maanden vooraf?
• RVA-aanvraag ingepland met juiste documenten?
• Afspraak met HR gemaakt voor de praktische invulling?

Ouderschapsverlof draait om iets kostbaars: tijd met je kind en ademruimte voor je gezin. Met een goede voorbereiding, heldere communicatie en een formule die past bij jullie ritme haal je er het meeste uit. En het mooiste is dit: je hoeft niet alles in één keer te beslissen. Je kan stap voor stap plannen en bijsturen waar nodig.

We wensen je veel warmte en vertrouwen bij elke keuze. En als je twijfelt: begin met een verkennend gesprek op het werk en leg je ideeën voor. Je zal verbaasd zijn hoeveel er mogelijk is wanneer je vroeg en duidelijk communiceert.

Hoeveel ouderschapsverlof krijg je als vader?
Per kind heb je als vader recht op 4 maanden voltijds ouderschapsverlof, of deeltijdse formules zoals 8 maanden halftijds, 20 maanden 1/5, of 40 maanden 1/10 als je werkgever daarmee akkoord gaat. Dit recht is individueel en los van het verlof van je partner.

Wat zijn de regels voor vaderschapsverlof?
Vaderschapsverlof heet officieel geboorteverlof en telt 20 dagen, op te nemen binnen 4 maanden na de geboorte. Een deel wordt door je werkgever betaald en een deel als uitkering via de mutualiteit. De basis info vind je bij de Vlaamse Overheid. Ouderschapsverlof is een aparte regeling die je later en flexibeler kan inzetten.

Hoe lang kan een vader onbetaald ouderschapsverlof krijgen?
Het officiële ouderschapsverlof gaat gepaard met een RVA-uitkering. Je kan er wel voor kiezen om geen uitkering aan te vragen, maar de maxima per kind blijven gelden. Bijkomend onbetaald verlof buiten het wetskader kan enkel in overleg met je werkgever.