Zwanger worden met PCOS

PCOS komt voor bij 1 op 10 vrouwen en is een hormonale aandoening die de eierstokken beïnvloedt. Vrouwen met PCOS hebben vaak vergrote eierstokken die kleine cysten bevatten. Deze cysten zijn eigenlijk onrijpe follikels die niet voldoende groeien om ovulatie te veroorzaken. Dit kan leiden tot onregelmatige menstruatiecycli of zelfs een volledig gebrek aan menstruatie (amenorroe).

Symptomen van PCOS kunnen variëren, maar de meest voorkomende zijn:

•  Onregelmatige menstruatiecycli of helemaal geen menstruatie
• Overmatige haargroei op gezicht, borst en rug (hirsutisme)
• Gewichtstoename, vooral rond de buik
• Acne en vette huid
• Dunner wordend haar op het hoofd
• Problemen met vruchtbaarheid

De diagnose PCOS wordt meestal gesteld door een combinatie van je medische geschiedenis, een lichamelijk onderzoek, bloedtesten en een echografie. Voor de diagnose moeten meestal twee van de volgende drie kenmerken aanwezig zijn:

1. Onregelmatige of afwezige menstruatiecycli
2. Tekenen van verhoogde mannelijke hormonen, zoals acne of overmatige haargroei
3. Polycysteuze eierstokken, zichtbaar op een echografie

Normale hormoonhuishouding

Bij een normale menstruatiecyclus geven de hersenen na de menstruatie twee hormonen af: FSH (Follikel Stimulerend Hormoon) en LH (Luteïniserend Hormoon). FSH zorgt ervoor dat eiblaasjes (follikels) in de eierstokken rijpen. In elk follikel zit een eicel die zich klaarmaakt voor de eisprong terwijl de follikels groeien. Wanneer LH een bepaald niveau bereikt, zorgt het voor de eisprong.

FSH en LH stimuleren de eierstokken om oestrogeen en progesteron te produceren. Deze hormonen maken het baarmoederslijmvlies dikker, zodat het klaar is voor de mogelijke innesteling van een bevruchte eicel. Als er geen innesteling plaatsvindt, sterft de eicel af, dalen de niveaus van progesteron en oestrogeen, en wordt het opgebouwde baarmoederslijmvlies afgebroken en via de vagina uitgescheiden: dit is de menstruatie. De cyclus begint dan opnieuw.

Hormoonhuishouding bij PCOS

Bij PCOS is de hormoonbalans verstoord:

• Er wordt te veel LH geproduceerd.
• Er wordt te weinig FSH geproduceerd.
• Soms is er een teveel aan insuline, het hormoon dat de bloedsuikerspiegel reguleert.
• Vaak is er een verhoogd niveau van testosteron, een mannelijk hormoon dat normaal gesproken in lage hoeveelheden bij vrouwen voorkomt.

Door deze disbalans rijpen de eiblaasjes niet goed en vormen zich in plaats daarvan meerdere met vocht gevulde blaasjes in de eierstokken. Dit zorgt ervoor dat de eisprong en menstruatie vaak uitblijven. Terwijl een normale menstruatiecyclus ongeveer 13 tot 14 keer per jaar plaatsvindt, gebeurt dit bij vrouwen met PCOS minder dan 8 keer per jaar. Dit leidt tot een onregelmatige menstruatiecyclus of het volledig uitblijven van de menstruatie, wat kan resulteren in verminderde of afwezige vruchtbaarheid.

Hoewel er geen genezing voor PCOS is, zijn er verschillende behandelingen beschikbaar om de symptomen te beheersen en de vruchtbaarheid te verbeteren. Hier zijn enkele belangrijke strategieën:

1. Gewichtsverlies: Voor vrouwen met overgewicht kan zelfs een bescheiden gewichtsverlies van 5-10% de hormonale balans herstellen en de ovulatie verbeteren.
2. Dieet: Een gezond dieet met een lage glycemische index (GI) kan helpen om de insulineniveaus te reguleren. Dit omvat het eten van volkorenproducten, groenten, fruit en magere eiwitten. 
3. Lichaamsbeweging: Regelmatige lichaamsbeweging kan de insulineresistentie verminderen en helpen bij gewichtsverlies.

Wie PCOS klachten heeft en zwanger wil worden, kan het beste voeding, beweging en ontspanning aanpassen, ook al heb je niet perse overgewicht. Gemiddeld genomen worden 3 op de 10 mensen met PCOS natuurlijk zwanger. Wel kan het wat langer duren omdat je meestal minder vaak een eisprong hebt. Lees hier de ervaring en tips van Myriam. 

Metformine

Metformine is een medicijn dat gebruikt wordt door mensen met suikerziekte. maar het kan ook nuttig zijn voor vrouwen met PCOS. Het helpt je lichaam beter te reageren op insuline, door deze verbeterde insulinegevoeligheid kunnen veel symptomen van PCOS verminderen, zoals onregelmatige menstruaties. Daarom raden dokters vaak metformine aan voor vrouwen die last hebben van PCOS.

Andere medicatie

1. Clomifeencitraat: Dit is een medicijn dat helpt bij het stimuleren van de eisprong. Het wordt vaak als eerste geprobeerd bij vrouwen met PCOS die zwanger willen worden. Het zorgt ervoor dat de eierstokken eicellen vrijgeven.
2. Letrozol: Een aromataseremmer die ook kan worden gebruikt om de ovulatie te stimuleren, vaak met een hoger succespercentage dan clomifeencitraat bij vrouwen met PCOS.
3. Gonadotropines: Dit zijn injecteerbare hormonen die de eierstokken stimuleren. Ze worden gebruikt wanneer orale medicijnen niet succesvol zijn.

Intra-uteriene inseminatie (IUI)

Als vrouwen niet zwanger kunnen worden met de eerder genoemde behandelingen, kunnen geassisteerde voortplantingstechnieken zoals intra-uteriene inseminatie (IUI) worden overwogen. Hierbij wordt sperma direct in de baarmoeder geplaatst rond het tijdstip van de ovulatie. Dit kan worden gecombineerd met ovulatie-inductie om de kansen op succes te vergroten.

In-vitrofertilisatie (IVF)

Een andere optie is in-vitrofertilisatie (IVF), waarbij eicellen buiten het lichaam worden bevrucht en vervolgens in de baarmoeder worden geplaatst. IVF biedt de hoogste kans op zwangerschap voor vrouwen met PCOS, vooral als andere methoden niet succesvol zijn geweest.

Als je zwanger bent geworden terwijl je PCOS hebt, willen we je allereerst feliciteren!
Hoewel de meeste zwangerschappen bij PCOS-patiënten zonder complicaties verlopen, hebben deze patiënten wel een verhoogd risico op complicaties, zoals een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap, zwangerschapsvergiftiging, zwangerschapsdiabetes, vroeggeboorte, opname van de pasgeborene op een afdeling neonatale intensieve zorgen en perinatale sterfte. Ook het risico op een miskraam is naar alle waarschijnlijkheid verhoogd. Maar maak je niet teveel zorgen! Praat met je arts of verloskundige en blijf goed in de gaten houden hoe je je voelt. Als er ooit iets niet goed lijkt, aarzel dan niet om jezelf en je baby te laten controleren. Je zorgverleners zijn er om je te ondersteunen en ervoor te zorgen dat je een gezonde en veilige zwangerschap hebt.