Vitamine C en zwangerschap: een goede combinatie of niet?

Het belang van vitamine C tijdens de zwangerschap

Vitamine C, ook wel ascorbinezuur genoemd, is een wateroplosbare vitamine die essentieel is voor een goede werking van het lichaam, en dat geldt des te meer tijdens de zwangerschap. Deze vitamine speelt een sleutelrol in de ontwikkeling van de foetus, de gezondheid van de moeder en het goede verloop van de zwangerschap. Omdat het lichaam zelf geen vitamine C aanmaakt of opslaat, is het belangrijk om er dagelijks voldoende van binnen te krijgen via voeding of supplementen als dat nodig is.

De voordelen van vitamine C voor zwangere vrouwen

1. Bevordert de ijzeropname
   Tijdens de zwangerschap stijgt de behoefte aan ijzer aanzienlijk om de aanmaak van rode bloedcellen te ondersteunen en bloedarmoede te voorkomen. Vitamine C helpt bij de opname van non-heemijzer (uit plantaardige bronnen), wat vooral nuttig is voor vrouwen die vegetarisch eten of weinig vlees consumeren.
2. Draagt bij aan de ontwikkeling van de foetus
   Vitamine C is essentieel voor de vorming van collageen, een structureel eiwit dat nodig is voor de ontwikkeling van botten, kraakbeen, bloedvaten en de huid van de baby. Een voldoende inname draagt bij aan een optimale groei en verlaagt het risico op groeivertraging.
3. Versterkt het immuunsysteem
   Tijdens de zwangerschap verandert het immuunsysteem, waardoor je vatbaarder bent voor infecties. Vitamine C werkt als krachtige antioxidant, ondersteunt de natuurlijke afweer en helpt infecties bestrijden, wat het risico op complicaties bij moeder en baby verkleint.
4. Beschermt tegen oxidatieve stress
   Door vrije radicalen te neutraliseren, beperkt vitamine C celbeschadiging bij zowel moeder als kind. Dit speelt een belangrijke rol in het voorkomen van complicaties zoals zwangerschapsvergiftiging, een aandoening die gepaard gaat met hoge bloeddruk en verhoogde zwangerschapsrisico’s.
5. Verlaagt het risico op vroegtijdig breken van de vliezen
   Een tekort aan vitamine C wordt gelinkt aan een groter risico op het vroegtijdig breken van de vruchtvliezen. Vitamine C ondersteunt de stevigheid van het collageen en van de weefsels, en helpt zo de stevigheid van de vruchtwaterzak te behouden.

Welke medicijnen vermijd je best in het begin van de zwangerschap?

Sommige geneesmiddelen kunnen de ontwikkeling van het embryo of de foetus beïnvloeden. Andere verhogen het risico op een vroeggeboorte. Vraag daarom altijd advies aan je arts of apotheker voor je medicatie neemt tijdens de zwangerschap.

Geneesmiddelen die je in het eerste trimester van de zwangerschap moet vermijden, zijn onder meer:

· niet-steroïdale ontstekingsremmers, waaronder ibuprofen en aspirine;

· valproïnezuur, voorgeschreven bij epilepsie;

· acitretine, gebruikt bij psoriasis;

· isotretinoïne, één van de behandelingen voor ernstige acne;

· thalidomide, toegediend bij bepaalde vormen van beenmergkanker.

Deze middelen houden een hoog risico in op misvormingen of miskraam. Nicotinevervangers om te stoppen met roken lijken daarentegen veilig te zijn tijdens de zwangerschap.

Vraag ook altijd advies aan je gynaecoloog voordat je vitamines inneemt. Bepaalde vitamines spelen een cruciale rol in de ontwikkeling van de foetus en de gezondheid van zwangere vrouwen. Het wordt echter afgeraden om ze zonder medisch advies langdurig in te nemen. Om te bepalen of er sprake is van een tekort, kan je arts een bloedanalyse laten uitvoeren. Zo kan hij of zij eventueel een vitaminekuur voorschrijven, maar vaak volstaat het om gewoon voldoende vitaminerijke voeding te eten om de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid binnen te krijgen.

Essentiële behandelingen tijdens de zwangerschap

Vrouwen met fenylketonurie moeten voor en tijdens de zwangerschap een strikt dieet volgen. Een te hoge hoeveelheid fenylalanine in het bloed is schadelijk voor de foetus, wat kan leiden tot een laag geboortegewicht, een abnormaal kleine schedel, hartproblemen of een verstandelijke beperking.

G6PD-deficiëntie (glucose-6-fosfaatdehydrogenase) is wereldwijd het meest voorkomende enzymtekort. Meestal veroorzaakt dit geen klachten, maar bij blootstelling aan oxidatieve stress, zoals infecties of bepaalde voedingsmiddelen (zoals tuinbonen), kan een acute hemolyse optreden. In geval van zwangerschap is het belangrijk dat je de anesthesist op de hoogte brengt, omdat sommige verdovingsmiddelen deze reactie kunnen uitlokken.

Welke vitamine helpt tegen vermoeidheid tijdens de zwangerschap?

Verschillende vitamines kunnen helpen bij zwangerschapsmoeheid:

· Foliumzuur (vitamine B9) ondersteunt de aanmaak van rode bloedcellen en voorkomt bloedarmoede. Donkergroene bladgroenten zoals spinazie, waterkers, citrusvruchten en volle granen zijn rijk aan vitamine B9.

· Vitamine B6 is belangrijk voor de ontwikkeling van het zenuwstelsel en het immuunsysteem. Ze kan ook helpen tegen zwangerschapsmisselijkheid. Je vindt vitamine B6 in kip, vis, bananen en volkoren granen.

· Vitamine C (ascorbinezuur) stimuleert de energiehuishouding en helpt bij ijzeropname. Rode paprika, citrusvruchten, bloemkool en spruitjes zijn uitstekende bronnen van vitamine C.

Mag je als zwangere vrouw vitamine C nemen als voedingssupplement, prenataal of als voorbereiding op borstvoeding?

Het menselijk lichaam kan geen vitamine C opslaan, dus is dagelijkse inname via voeding noodzakelijk. Tijdens de zwangerschap is dit nog belangrijker, aangezien de foetus deze vitamine nodig heeft voor de vorming van botten en tanden. Sommige studies suggereren dat vitamine C ook zwangerschapsvergiftiging kan helpen voorkomen. Volgens het Belgisch voedingsadvies (Gezond Leven en Hoge Gezondheidsraad) bedraagt de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine C voor zwangere vrouwen 85 mg.

Wat zijn de contra-indicaties van vitamine C?

Vitamine C mag worden ingenomen tijdens de zwangerschap. Vaak is deze beschikbaar in de vorm van kauwtabletten met sinaasappelsmaak. Maar let op: een te hoge dosis kan schadelijk zijn voor de baby. Raadpleeg je arts over de maximale toegelaten dosis. Bij sommige mensen veroorzaakt vitamine C bijwerkingen zoals misselijkheid, brandend maagzuur of hoofdpijn. Meer dan 2.000 mg per dag kan leiden tot ernstige diarree of nierstenen. Wie aanleg heeft voor nierstenen, moet extra voorzichtig zijn met vitamine C supplementen.

Mag je foliumzuur nemen tijdens de volledige zwangerschap?

Foliumzuur (vitamine B9) is de synthetische vorm van folaat, en verkrijgbaar als supplement. Het is nodig voor de aanmaak van nieuwe cellen en DNA. Foliumzuur is essentieel vóór en tijdens de zwangerschap. Een tekort kan leiden tot aangeboren afwijkingen zoals een open ruggetje (spina bifida).

Foliumzuur zit in veel voedingsmiddelen, vooral in donkergroene bladgroenten (spinazie, sla, broccoli), peulvruchten (linzen, kikkererwten), citrusvruchten en rood fruit, orgaanvlees zoals lever en verrijkte granen.

De dagelijkse behoefte varieert afhankelijk van leeftijd en fysieke situatie. Voor volwassenen ligt die rond de 400 µg per dag, maar voor zwangere vrouwen wordt 600 µg per dag aanbevolen.

Een tekort aan foliumzuur kan bloedarmoede en extreme vermoeidheid veroorzaken, en bij zwangere vrouwen ook complicaties bij de baby. Te veel foliumzuur via supplementen kan symptomen van een B12-tekort verbergen. Een evenwichtige inname via een gevarieerde voeding of medisch begeleide supplementen is dus belangrijk voor een gezonde zwangerschap.