De hormonale dip na de bevalling: het risico op een postnatale depressie

Wat is de definitie van latere postnatale depressie?

Een postnatale depressie of een postpartumdepressie is een psychische stoornis die kan optreden in de weken of zelfs maanden na de bevalling. Meestal verschijnen de eerste symptomen binnen de 3 tot 12 weken na de komst van je baby, hoewel ze ook later kunnen optreden in het eerste jaar na de bevalling.

In tegenstelling tot de tijdelijke baby blues, kenmerkt een latere postnatale depressie zich door diepe droefheid, verlies van interesse in dagelijkse activiteiten, slaapproblemen en grote vermoeidheid. Deze stoornis kan het opbouwen van een band met je baby bemoeilijken en – in ernstige gevallen – leiden tot zelfmoordgedachten.

Deze aandoening wordt erkend door zorgprofessionals, die een sleutelrol spelen bij de tijdige herkenning en begeleiding ervan.

Wanneer treedt de hormonale daling na de bevalling op?

De hormonale daling begint meteen na de geboorte en de uitdrijving van de placenta. De placenta was namelijk verantwoordelijk voor de productie van hoge niveaus oestrogeen en progesteron tijdens de zwangerschap. Zodra de placenta wordt uitgedreven, daalt de afscheiding van deze hormonen wat het hormonale evenwicht van je lichaam abrupt verstoort. Deze plotse daling is een belangrijke aanleiding voor emotionele schommelingen na de geboorte.

Hoelang duurt de hormonale dip?

Direct na de bevalling daalt het oestrogeen- en progesterongehalte plotseling, terwijl de prolactine (het hormoon dat de melkproductie stimuleert) stijgt als de moeder borstvoeding geeft.

Deze intense hormonale overgang kan leiden tot stemmingswisselingen, vermoeidheid, overgevoeligheid en zelfs onverklaarbare huilbuien — dit wordt vaak de baby blues genoemd. Dit treedt meestal tussen dag 3 en 5 na de bevalling op en verdwijnt ook weer spontaan na 10 tot 15 dagen.

Wat is de baby blues en wanneer treedt het op?

De baby blues is een reeks lichte tot matige emotionele symptomen die meestal tussen de tweede en vijfde dag na de geboorte optreden.

Tussen 50 % en 80 % van de jonge moeders ervaart dit fenomeen, dat zich uit in stemmingswisselingen, voorbijgaande droefheid, angst, intense vermoeidheid en soms onverklaarbare tranen. De baby blues is sterk gelinkt aan de hormonale daling — met name van oestrogeen — en verdwijnt in de meeste gevallen binnen één tot twee weken. Ondersteuning van de omgeving en begeleiding door vroedvrouwen zijn essentieel in deze periode.

Welke hormonen dalen na de geboorte?

Na de bevalling ondergaat je lichaam een hormonale storm. Verschillende hormonen — prominent aanwezig tijdens de zwangerschap — zakken abrupt zodra de placenta is uitgedreven. Dit verklaart grotendeels de fysieke en emotionele veranderingen in de dagen nadien.

• Oestrogenen dalen snel. Tijdens de zwangerschap speelden ze een rol in het in stand houden van je baarmoeder en het emotionele evenwicht. Hun scherpe daling kan leiden tot extreme vermoeidheid, stemmingswisselingen, een droge huid of haarverlies.
• Progesteron, een ander sleutelhormoon dat hielp je stemming te stabiliseren, verdwijnt vrijwel ineens; dit kan leiden tot prikkelbaarheid of je somber voelen.
• HCG (humaan choriongonadotrofine), het hormoon dat zwangerschapstesten detecteren, valt eveneens sterk terug en is meestal binnen 1 tot 2 weken verdwenen — het markeert als het ware het einde van de hormonale zwangerschapstoestand.
• Relaxine, dat tijdens de zwangerschap de gewrichtsbanden versoepelde, daalt ook — wat soms leidt tot stijfheid of zwakte in gewrichten.
• Tegelijkertijd nemen andere hormonen de rol over:
• Prolactine stijgt om de melkproductie op gang te brengen. Ze kan ook invloed hebben op je stemming, zeker als de borstvoeding niet vlot verloopt.
• Ocytocine blijft aanwezig; dit is het hormoon dat verbonden is met hechting, borstvoeding … maar soms ook met oncontroleerbare tranen.

Wanneer verdwijnen de zwangerschapshormonen na de bevalling?

Na de geboorte dalen de zwangerschapshormonen snel. De oestrogeen- en progesteronspiegels dalen sterk binnen 48 uur na het uitdrijven van de placenta.

Toch verloopt de volledige normalisatie over meerdere weken, terwijl je lichaam zoekt naar een stabiel hormonaal evenwicht. Factoren zoals borstvoeding spelen daarin mee, omdat die de prolactineproductie stimuleert — wat op zijn beurt invloed kan hebben op hormonale aanpassingen in de postpartumperiode.

Postnatale depressie: welke symptomen wijzen op een hormonale disbalans na de bevalling?

De hormonale disbalans als gevolg van de plotselinge daling van de zwangerschapshormonen kan een postpartumdepressie veroorzaken, die wordt gekenmerkt door verschillende symptomen:

• een intense, aanhoudende droefheid, vaak gecombineerd met huilbuien
• chronische vermoeidheid, soms veel te sterk in verhouding tot de dagelijkse inspanning
• slaapproblemen (slapeloosheid of overmatige slaperigheid)
• verlies van interesse in sociale of persoonlijke activiteiten
• schuldgevoel gepaard met verminderd zelfvertrouwen
• het gevoel tekort te schieten in je rol als moeder
• suïcidale gedachten, met risico op uitvoering
• afstand nemen van je baby of moeilijkheden om een band op te bouwen

Deze symptomen moeten de jonge mama en haar omgeving alarmeren. Opvolging door verloskundigen, artsen of gespecialiseerde professionals in de geestelijke gezondheidszorg is essentieel om verergering te voorkomen.

Buikpijn na 3 maanden, nachtelijk zweten, zweten tijdens de borstvoeding — echte symptomen?

Sommige lichamelijke klachten, zoals buikpijn drie maanden na de bevalling, nachtelijk zweten of hevige transpiratie bij het geven van borstvoeding, worden wel eens geassocieerd met hormonale disbalans.

Deze klachten hangen echter niet noodzakelijk samen met een hormonale disbalans, maar eerder met normale aanpassingen of andere medische oorzaken. Buikpijn kan te maken hebben met het herstel van de baarmoeder of spijsverteringsproblemen.

Nachtelijk zweten komt vaak voor tijdens de borstvoedingsperiode door hormonale schommelingen en veranderde lichaamstemperatuur. Als dergelijke klachten hardnekkig of verontrustend zijn, is het belangrijk om een zorgverlener te raadplegen.

Baby blues: hoelang duurt de hormonale daling na de bevalling?

De hormonale daling is vooral hevig in de eerste 48 uur na de bevalling. De emotionele reactie daarop — de baby blues — duurt meestal enkele dagen tot twee weken.

Dit is een periode van tijdelijke psychische kwetsbaarheid en meestal treedt er snel een spontane verbetering van de symptomen op. Blijven ze aanhouden of verergeren ze na deze periode, dan kan dit wijzen op een postpartumdepressie die medische aandacht vergt.