Coronavirus en zwangerschap : Welke zijn de risico's ?

Dit virus verscheen in december 2019 voor het eerst in de regio Wuhan in China en behoort tot de familie van coronavirussen. 
Het kan tot 14 dagen in beslag nemen vanaf het moment van infectie tot de symptomen zich manifesteren, maar de gemiddelde incubatietijd is 5 dagen.
De cijfers lijken misschien indrukwekkend, maar volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn de symptomen in de overgrote meerderheid van de gevallen mild en herstellen de getroffen personen spontaan. De ernstigste vormen blijven dus marginaal: ongeveer 1 op de 6 mensen, voor een sterftecijfer van 3%. 

Het wordt tot een afstand van ongeveer een meter mondeling overgedragen bij het hoesten of door microdruppels bij het niezen. U kunt door deze uitstoot van microdruppels geïnfecteerd geraken of, aangezien het virus een paar uur kan overleven op oppervlakken, in mindere mate door een besmet voorwerp aan te raken en daarna uw gezicht aan te raken met uw handen.
Daarnaast kan het virus zich verspreiden via de lucht in slecht geventileerde ruimtes. Goede verluchting is dus extra belangrijk, zeker binnenshuis.

Er is nog te weinig wetenschappelijk onderzoek om te zeggen dat je als zwangere vrouw vatbaarder zou zijn voor het virus. Wel tonen de meeste onderzoeken aan dat een infectie met het virus bij zwangere vrouwen hetzelfde verloopt als bij vrouwen die niet zwanger zijn. Het lijkt er wel op dat de ziekte ernstiger kan verlopen als je meer dan 28 weken zwanger bent. Je groeiende buik drukt namelijk een beetje op je longen, dus luchtweginfecties in het algemeen kunnen moeizamer verlopen. Toch herstellen de meeste zwangere vrouwen met corona goed.

Het coronavirus zou de kans op een miskraam of aangeboren afwijking bij je baby niet verhogen. Vroeggeboortes en keizersnedes komen wel wat vaker voor bij besmette zwangere vrouwen, vooral wanneer ze een longontsteking hebben. Hier is echter nog weinig onderzoek over gedaan.

Je bent wel kwetsbaarder als je, naast je zwangerschap, andere gezondheidsproblemen hebt, zoals diabetes, hoge blooddruk, astma of hartproblemen.

Er zijn nog weinig onderzoek over de mogelijkheid dat je de baby zou kunnen besmetten tijdens de zwangerschap. Tot nu toe zijn deskundigen van mening dat overdracht van het virus tijdens de zwangerschap mogelijk is, maar zeer ongebruikelijk. Je moet je dus geen zorgen maken.

Je kan het virus wel mondeling doorgeven na de geboorte, net zoals bij andere volwassenen. Het lijkt er ook op dat baby’s en jonge kinderen zelden ernstig ziek worden door het coronavirus. Over het algemeen hebben de meeste pasgeboren baby’s die positief getest zijn voor COVID-19 geen of milde symptomen en herstellen ze volledig. Slechts een klein aantal wordt ernstig ziek.

Daarnaast blijkt uit grootschalige studies dat COVID-19 tijdens de zwangerschap het risico op te vroeg geboren baby’s licht verhoogt. Ook kunnen sommige pasgeborenen na besmetting een couveuse-opname nodig hebben (bron: Mass General Brigham, CDC). Op lange termijn komen er aanwijzingen dat kinderen geboren uit moeders met COVID-19 een iets groter risico lopen op ontwikkelingsstoornissen, zoals motorische achterstand of spraakproblemen vóór de leeftijd van 3 jaar. Dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt door ontstekingsreacties in het lichaam van de moeder tijdens de zwangerschap, maar dit vraagt verder onderzoek.

De symptomen van het virus kunnen heel divers zijn en verschillen van persoon tot persoon. Sommige mensen krijgen er zelfs geen. Dit zijn de hoofdsymptomen:

• Hoesten
• Kortademigheid of ademhalingsmoeilijkheden
• Pijn op de borst
• Verlies van geur en smaak
• Koorts

Ook deze klachten komen vaak voor:

• Spierpijn
• Vermoeidheid
• Loopneus of verstopte neus
• Keelpijn
• Hoofdpijn
• Gebrek aan eetlust
• Waterige diarree
• Verwardheid of plotse val

De tekenen zijn echter niet gemakkelijk te onderscheiden van een verkoudheid of griep (of zelfs "klassieke" zwangerschapsverschijnselen) en kunnen zeer subtiel zijn. Maar negeer ze niet - luister naar uw lichaam, want deze symptomen kunnen verergeren en in sommige gevallen zelfs levensbedreigend zijn.
Bij het doormaken van een corona-infectie tijdens je zwangerschap is het belangrijk extra alert te zijn op kortademigheid, hoge koorts die niet zakt, of blauwe lippen. Neem bij twijfel altijd contact op met je arts.

Als je een van de hoofdsymptomen hebt, bel je naar je huisarts en laat je je testen. De andere klachten alleen zijn niet voldoende voor een corona test, je moet minstens twee symptomen uit de tweede lijst hebben voor je doorverwezen wordt naar een testcentrum. Blijf binnen tot je de resultaten van de test krijgt en je zeker weet dat je negatief bent.  

Heb je corona en ben je zwanger, dan blijf je best extra goed rusten, drink voldoende en blijf laagdrempelig contact houden met je verloskundige of arts. Bel onmiddellijk bij ernstige benauwdheid of aanhoudende koorts (>38,5°C).

Voelt je zwangerschap plots anders aan (zoals minder leven voelen, hevige buikpijn of bloedverlies)? Neem dan altijd contact op met je zorgverlener. Je mag erop vertrouwen dat ziekenhuizen in België goed voorbereid zijn op de zorg voor zwangeren met COVID-19.

Net als bij de seizoensgriep zijn dit de stappen die genomen moeten worden om de besmetting te beperken:

• Was je handen regelmatig met water en zeep of een hydroalcoholische gel
• Raak je gezicht niet aan
• Schud geen handen
• Vermijd drukke plaatsen en blijf uit de buurt van mensen met griepachtige symptomen
• Gebruik papieren zakdoekjes als je niest/hoest of doe het in je elleboogplooi

Draag indien nodig een mondmasker, vooral op drukke plekken of in het openbaar vervoer (bron: CDC). Ventileer geregeld je woonruimte: open ramen als het kan, of gebruik een luchtreiniger. Beperk sociale contacten tijdens periodes van veel besmettingen en blijf voldoende bewegen voor een goede weerstand.

Vaccinatie tegen corona is voor zwangeren veilig en sterk aanbevolen door Belgische en internationale experten. Het vaccin beschermt niet alleen jezelf tegen ernstige ziekte, maar ook je baby krijgt antistoffen via de placenta. Heb je twijfels of vragen over vaccinatie? Raadpleeg dan deze pagina over corona-vaccinatie en zwangerschap of bespreek het met je arts.

De medische wereld werkt aan een vaccin, maar er bestaat op dit moment geen enkel vaccin. Antibiotica zal niet effectief zijn, omdat het om een virus gaat. De enige behandeling is gericht op het verlichten van de symptomen, in plaats van het uitroeien van de bron.

De situatie rond behandeling is sinds de start van de pandemie veranderd: er bestaan nu verschillende veilige behandelingen voor zwangere vrouwen, afhankelijk van de ernst van de symptomen. Je arts bekijkt wat bij jou past. Neem nooit zelf medicatie zonder overleg. Bij milde klachten volstaat uitzieken thuis, bij ernstige klachten kan opname en extra ondersteuning nodig zijn.

• Via de website van de FOD Volksgezondheid
• Via het Twitter-account of het Facebook-account van de FOD Volksgezondheid

Wil je meer lezen over zwangerschap en gezinswens? Ontdek andere thema’s via deze pagina.